BOEKENBERGPARK

Het Boekenbergpark herbergt niet enkel het Natuurhistorisch Museum. Tegenwoordig is er een gevarieerd aanbod aan recreatiemogelijkheden en natuurbeleving. In het park bevindt zich de grootste ecologische zwemvijver van het land. Naast een gezellig terras en sportgelegenheid heeft het park ook een mooie speeltuin met een klimparcours. Bekijk zeker de bekroonde natuurdocumentaire van Roald Roos en laat je overtuigen om het Boekenbergpark te ontdekken.

Het huidige park is het resultaat van een lange ontstaansgeschiedenis. Boekenberg wordt voor de eerste keer in de geschiedenis vermeld in 1542, toen Maarten van Rossum en zijn bende het toenmalige kasteel in brand staken.

Een koopakte vermeld dat Jerome van de Manachere in het jaar 1555 “…een speelhuyse van playsantie, hove, bogaerde, ets…groot 15 à 16 bunder op d’Exterlaer of Meneghemlaer…” in handen kreeg.
Maria Theresia Knijff geeft in 1752 opdracht aan J.P. Baurscheit de Jongere om op het domein een landhuis te bouwen in rococostijl, het huidige kasteel. De tuinen worden in Frans-Hollandse stijl aangelegd.
In 1798 koopt Jan Willem Smets het ganse domein. De 18de eeuwse tuinstructuren worden deels behouden, maar worden getransformeerd naar de Engelse landshapsstijl die toen in de mode was. Er komt een serpentinevijver bij en een aantal zogenaamde folly’s: kunstmatige landschapselementen. In deze periode krijgt het park grotten (waar nu het museum is in ondergebracht), een rotsbrug, een torenruïne die als spaarbekken diende voor de fonteinen, heuvels en een Chinese pagode, die uniek was in Europa. Er wordt beweerd dat Napoleon rond deze tijd in het kasteel overnacht zou hebben, maar hiervan bestaat geen historisch bewijs. Over deze periode werd een filmpje gemaakt waarin de bekende Deurnese acteurs Robby Cleiren en Inge Paulussen een hoofdrol spelen.

Toen in 1838 het park in het bezit kwam van Catharina della Faille, liet zij het aanpassen aan de nieuwe tendens. Aan de gietijzeren brug, daterend uit die periode, is het wapenschild van de della Faille’s nog te zien. Na de dood van Catharina, in 1880, laat zij het ganse domein (toen 30 ha groot) na aan haar kleinzoon, Paul Cogels. In Antwerpen is de naam Cogels bekend van de Cogels-Osylei. Na diens dood werd het verkocht aan een immobiliënmaatschappij die het wou verkavelen in bouwgronden. De toen nog zelfstandige gemeente Deurne kocht in 1913 het middelste gedeelte, 10 ha, wat een derde was van het ganse domein Boekenberg. Het park werd opengesteld voor het publiek in 1926.

Kasteel Boekenberg

Het kasteel kreeg verschillende bestemmingen:

• in 1917 verschafte het onderdak aan verzwakte en zieke kinderen;
• in 1924 aan dakloze gezinnen;
• in 1926 werd het een luxe hotel-restaurant;
• in 1945 werden er klassen van het Koninklijk Atheneum van Deurne in ondergebracht, evenals de diensten voor Rantsoenering;
• in 1955, na een totale verwaarlozing, kwam het kasteel weer vrij;
• in 1956 werd het opgekocht door het OCMW en werden er restauratiewerken uitgevoerd.

Vandaag is het kasteel een opvanghuis voor jongeren.

Chinese toren

Bij de brug over de zwemvijver en nabij het horecapaviljoen @ThePark staat een eigenaardig wit gebouw. Het is het overblijfsel van wat ooit een indrukwekkende Chinese pagode was. In het museum hangt een foto van de oorspronkelijke constructie.

De Chinese toren in het Boekenbergpark werd rond 1800-1805 gebouwd in opdracht van Jan Willem Smets, een rijke bankier en koopman die zaken deed met China. De pagode was 26 m hoog, met vijf galerijen boven elkaar geplaatst. 157 treden leidden naar de top, vanwaar men toen Lier, Kontich, Boom, Ekeren, enz. kon zien.
In 1956 werd de toren wegens de bouwvalligheid afgebroken tot op de gelijkvloerse verdieping. Tegenwoordig is er nog slechts een restant te zien, waarop een omgekeerd schotelvormig dak werd geplaatst.

Zwemvijver

In 1935 werd een openluchtzwembad aangelegd in een gedeelte van de oorspronkelijke parkvijver. Het bestond uit drie zwemkuipen, een plonsbad en een zwemkom van 90m op 35m. In 2007 werd deze vervangen door een ecologische zwemvijver, waar men gratis gebruik mag van maken. De zwemvijver is tevens de thuisbasis van de Deurnese IJsberen.